Nhiều người trong chúng ta đã thử các chế độ ăn kiêng và phương pháp khác nhau để giảm hoặc tăng cân nhưng vẫn thất vọng. ầu hết chúng ta đều đã nghe biết và đọc hiểu ít nhiều về các chế độ ăn kiêng, dinh dưỡng và phương pháp quản lý cân nặng. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi liệu tất cả những điều bạn nghe về quản lý cân nặng là đúng và bạn nhớ được bao nhiêu trong những điều ấy?
Bài viết này sẽ giải mã những định kiến sai về dinh dưỡng và cân nặng để bạn có thể đang hiểu nhầm.
Hãy tránh carbs nếu bạn muốn giảm cân?
Lý do tại sao người ta nói vậy? Carbs bị biến thành glucose - là một loại đường trong cơ thể nên điều này khiến nhiều người khuyên bạn phải tránh nếu muốn giảm cân. Sự thật: Nhiều nghiên cứu đã đánh giá chế độ ăn ít carbohydrate và so sánh chúng với một số chế độ ăn kiêng khác: chế độ ăn nhiều carbohydrate, chế độ ăn ít chất béo, chế độ ăn Địa Trung Hải, và nhiều chế độ ăn kiêng khác thì không tìm thấy sự khác biệt về số lượng cân nặng được giảm giữa các loại chế độ ăn uống này. Do đó bạn không cần thiết phải tránh carbs triệt để để giảm cân. Sự thật là có nhiều người giảm cân khi giảm carb nhưng chế độ low carb sẽ chỉ giúp bạn giảm 1,2 kg đầu tiên và sau đó sẽ chững lại. Bạn phải kết hợp tập luyện và ăn những chất cần thiết, cân bằng lượng calo nạp vào và đốt đi để giảm cân/ quản lý cân năng hiệu quả.
Tất cả các loại thực phẩm ít chất béo đều tốt cho việc giảm cân?
Định kiến: "Low-fat" hay "non-fat" là những thuật ngữ thường được sử dụng để quảng cáo các loại thực phẩm có thể giúp bạn giảm cân. Nhưng họ chúng có thật sự tốt không? Sự thật: Hãy nhớ rằng có nhiều thực phẩm ăn nhẹ được chế biến để loại bỏ chất béo, nhưng chúng có lại đưa nhiều đường vào thay thế.
Chất béo có loại đồng phân, bão hoà và không bão hoà. Loại đầu tiên là loại xấu nên đúng là cần phải tránh. Các loại chất béo đồng phân trans xuất hiện ở mọi nơi, từ thức ăn nhanh, bơ đậu phộng, gia vị, bánh kẹo tới khoai tây chiên, bánh nướng, bánh ngọt, bơ thực vật và thậm chí cả bánh mỳ.
Tuy nhiên chất béo bão hoà không phải là kẻ thù của cơ thể.
Các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa bao gồm: phần mỡ của các loại thịt, bơ, sữa nguyên chất, pho mai, bánh kẹo, đồ chiên rán và thực phẩm chế biến sẵn. Chế độ Keto sẽ kêu gọi bạn nạp nhiều loại chất béo bão hoà để cơ thể lấy làm nhiên liệu đốt.
Còn chất béo không bão hoà là loại tốt có trong dầu thực vật, các loại hạt và cá chứa nhiều chất béo tốt nên muốn quản lý cân nặng hiệu quả thì chế độ ăn nào cũng sẽ khuyên bạn nạp nhiều loại này.
Nhịn ăn gián đoạn (fasting) là một cách hiệu quả và lành mạnh để giảm cân?
Định kiến: Fasting đã trở nên phổ biến như một phương pháp giảm cân trong những năm gần đây. Mọi người tin rằng vì bạn nhịn ăn một thời gian dài thì cơ thể sẽ lấy mỡ dự trữ ra đốt làm nhiên liệu cho cơ thể nên bạn sẽ có thể giảm cân nhiều hơn. Sự thật: Fasting đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ và áp dụng bởi nhiều quốc gia đạo Hồi. Thế nhưng theo quan sát của tôi thì đa số người dân các quốc gia đạo Hồi, nhất là trong tháng Ramadan, cân nặng của họ chẳng hề giảm. Mặc dù có thể nó mang lại hiệu quả như một số người đang làm, cá nhân tôi không khuyên bạn nên nhịn ăn để giảm cân. Thứ nhất là vì nó không bền vững. Bạn không thể nhịn ăn mãi vì càng nhịn bạn sẽ càng thèm. Sẽ có lúc bạn phá luật và cân năng sẽ mau chóng quay về. Thay vì nhịn ăn thì hãy thay thế những thực phẩm xấu bằng những thực phẩm tốt và ít calo để bạn vừa được thoả cơn thèm ăn lại vừa quản lý cân nặng/sức khoẻ tốt.
Bạn cần ăn nhiều, bữa nhỏ trong suốt cả ngày?
Định kiến: Ngoài việc giữ cho bạn no, rất nhiều người tin rằng ăn nhiều bữa nhỏ thường xuyên hơn trong suốt cả ngày có thể giúp cải thiện sự trao đổi chất của bạn. Sự thật: Điều này phụ thuộc vào tạng người. Một số người làm rất tốt bằng cách ăn nhiều bữa nhỏ trong suốt cả ngày để không bị đói và ăn quá nhiều. Điều đó có thể rất hữu ích cho họ. Tuy nhiên, một số người khác không biết tự kiểm soát nên mỗi bữa ăn nhỏ của họ thật sự không nhỏ như quy định. Việc này dẫn đến cân nặng vẫn tăng nhẹ nhàng nhưng họ không để ý. Vì thế việc ăn hai hoặc ba bữa mỗi ngày hay ăn nhiều bữa nhỏ hoàn toàn phụ thuộc vào ý thức kiểm soát của mỗi người.
Lòng đỏ trứng có thể làm tăng mức cholesterol?
Lý do người ta nói vậy? Lòng đỏ trứng là một loại thực phẩm giàu chất béo và cholesterol. Nhiều người tin rằng lượng cholesterol trong trứng cũng có thể làm tăng cholesterol trong máu của bạn.
Sự thật: Ở hầu hết mọi người, cholesterol mà chúng ta ăn, cho dù từ lòng đỏ trứng hoặc các loại thực phẩm khác, có ảnh hưởng tối thiểu đến mức cholesterol trong cơ thể. Trứng là một ví dụ tốt về thực phẩm lành mạnh. Và đối với hầu hết mọi người, ăn trứng có thể là một phần của chế độ ăn uống rất lành mạnh và sẽ không làm tăng mức cholesterol của bạn. Điều quan trọng là hạn chế lượng cholesterol trong chế độ ăn uống bao gồm cả lòng đỏ trứng chứ không chỉ kiêng mỗi riêng nó.
Thịt đỏ có hại cho sức khỏe của bạn?
Định kiến: Một số nghiên cứu tuyên bố rằng thịt đỏ làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh, bao gồm một số loại ung thư. Tuy nhiên, những nghiên cứu này có bao gồm cả thịt nạc và thịt chế biến (processed meat) còn trong thực tế, các loại thịt khác nhau có nhiều đặc điểm dinh dưỡng khác nhau. Sự thật: Thực tế thịt đỏ có thể mang một số rủi ro về sức khỏe vì chúng chứa nhiều chất béo bão hòa và nhiều calo hơn. Do đó, điều quan trọng là phải kiểm soát lượng thịt đỏ mà chúng ta ăn chứ không phải kiêng hoàn toàn. Thịt đỏ có chứa nhiều vitamin, protein và chất sắt, những dinh dưỡng cần thiết cho sức khoẻ.
Ăn chay không nạp đủ protein?
Định kiến: Protein được tìm thấy nhiều nhất ở thịt đỏ, thịt gia cầm, cá, trứng và sữa - những món mà người ăn chay không thể dung nạp. Sự thật: Có rất nhiều thực phẩm chay lành mạnh cung cấp protein như đậu nành và các loại hạt, đậu, trứng. Đây là những thực phẩm hoàn toàn phù hợp với người ăn chay. Tuy nhiên sự thật rõ ràng là người ăn chay sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc thiết kế chế độ dinh dưỡng đủ chất mà vẫn ngon miệng hơn. Nhưng nếu bạn đã chọn ăn chay thì bạn còn ngại khó khăn gì nữa?